Γκόνγκορα ι Αργκότε, Λουίς ντε-

(Luis de Gongora y Argote, Κόρντομπα 1561 – 1627).Ισπανός ποιητής. Σπούδασε φιλοσοφία στο πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκα, χειροτονήθηκε κληρικός και υπηρέτησε στη μητρόπολη της πατρίδας του. Το 1617 στη Μαδρίτη, όπου εγκαταστάθηκε, έγινε ιερέας του Φιλίππου Γ’. Είναι γνωστός και για τις ποιητικές συνθέσεις του με χαρακτήρα και μορφή λαϊκή –τα χαριτωμένα και γεμάτα ζωή letrillas (τραγουδάκια) και τις λεπτές και γραφικές romances (αφηγηματικά ερωτικά ποιήματα με έντονη λυρική διάθεση)– και για τη μεγάλη σειρά των σονέτων του (ερωτικών, σατιρικών, εύθυμων) που διακρίνονται για την άψογη τελειότητα της μορφής. Δέχτηκε όμως σκληρή κριτική για τα δύο ποιήματα στα οποία επεξεργάστηκε και έφερε σε υψηλό αισθητικό επίπεδο ένα εκλεπτυσμένο και περίτεχνο ύφος (culteranismo). Το ύφος αυτό, που είχε επηρεαστεί από την τεχνοτροπία του μπαρόκ, τόνιζε τα κύρια χαρακτηριστικά του λυρισμού της ισπανικής αναγέννησης (καλλιεργημένη γλώσσα με χρήση νεολογισμών και υπερβάσεων, μεταφορών και μυθολογικών θεμάτων). Τα δύο ποιήματα ήταν ο Μύθος του Πολύφημου και της Γαλάτειας (1612) και οι ημιτελείς Μοναξιές (1612-13), όπου το ναυάγιο ενός νέου σε ένα νησί βοσκών ήταν μόνο η αφορμή για να περιγράψει τη φύση και σκηνές πλούσιες σε χρώματα και αρμονίες ήχων, όπου ο Γ. δημιούργησε έναν ποιητικό κόσμο με ασύγκριτη γοητεία. Η δυσκολία της ερμηνείας, από τη μία πλευρά, και η λιγοστή ανθρώπινη συμμετοχή, από την άλλη, ήταν οι αιτίες για τις οποίες ο ποιητής αγνοήθηκε για δύο αιώνες. Η ανακάλυψη και η αξιολόγησή του οφείλεται στον Βερλέν, στους Ισπανούς μοντερνιστές με τον Ρουμπέν Νταρίο, στους ποιητές της γενιάς του 1927 και στην ερμηνεία των έργων του από τον κριτικό Ντάμασο Αλόνσο. Ο όρος γκονγκορισμός, ωστόσο,καθιερώθηκε από τους επιγόνους του για να εκφράσει την ψυχρή επιτήδευση.